Rozporządzenie EUDR (European Union Deforestation Regulation) to odpowiedź Unii Europejskiej na problem wylesiania i degradacji lasów, który coraz częściej pojawia się w debacie publicznej. Od 2023 roku EUDR zmienia zasady gry dla firm zajmujących się handlem produktami takimi jak soja, kawa, drewno czy kakao. Co to oznacza w praktyce? Jakie obowiązki czekają przedsiębiorców i jak mogą przygotować się na te zmiany? W tym artykule znajdziesz konkretne informacje oraz inspiracje, które mogą pomóc w zrozumieniu nowych przepisów.
Dlaczego wprowadzono EUDR i co warto o nim wiedzieć?
EUDR, czyli unijne rozporządzenie dotyczące produktów wolnych od wylesiania, ma na celu ograniczenie negatywnego wpływu europejskiej konsumpcji na lasy na całym świecie. Chodzi o to, by produkty trafiające na rynek UE nie pochodziły z terenów, które zostały wylesione po 31 grudnia 2020 roku. Warto wiedzieć, że EUDR zastępuje wcześniejsze przepisy EUTR, poszerzając listę objętych produktów i stawiając przed firmami nowe wymagania dotyczące zgodności z normami środowiskowymi. Szerzej o EUDR przeczytasz w artykule na https://jdp-law.pl/newsletter/eudr-rozporzadzenie-ue-dotyczace-wylesiania-i-degradacji-lasow-biuletyn-esg/
Kogo dotyczą nowe przepisy i jak rozumieć pojęcia z EUDR?
Nowe regulacje obejmują zarówno przedsiębiorstwa wprowadzające produkty na rynek Unii Europejskiej, jak i tych, którzy je eksportują poza jej granice. W praktyce operatorami są firmy, które jako pierwsze wprowadzają określone towary na rynek lub eksportują je w ramach swojej działalności. Natomiast traderzy to podmioty, które zajmują się dalszą sprzedażą tych produktów, ale nie są ich pierwszymi wprowadzającymi. To właśnie operatorzy są odpowiedzialni za wykazanie, że ich produkty spełniają wymogi EUDR.
Jakie obowiązki nakłada EUDR na przedsiębiorców?
Najważniejszym zadaniem dla firm jest wdrożenie systemu należytej staranności (due diligence). Co to oznacza w praktyce? Przedsiębiorcy muszą:
- ustalić dokładne pochodzenie towaru i miejsce jego wyprodukowania,
- ocenić ryzyko, czy produkt mógł przyczynić się do wylesiania lub naruszenia prawa,
- wprowadzić działania ograniczające to ryzyko,
- przekazać odpowiednim organom krajowym oświadczenie o należytej staranności przed wprowadzeniem produktu na rynek.
Dodatkowo, firmy powinny przechowywać dokumentację przez minimum pięć lat i corocznie raportować swoje działania związane z eudr.
Jak wyglądają kontrole i jakie mogą być konsekwencje nieprzestrzegania EUDR?
Za egzekwowanie przepisów odpowiadają wyznaczone organy krajowe. Mają one prawo do niezapowiedzianych kontroli oraz mogą żądać natychmiastowych działań naprawczych, jeśli wykryją nieprawidłowości. Wśród możliwych sankcji znajdują się:
- kary finansowe sięgające nawet 4% rocznego obrotu firmy na rynku UE,
- zakaz dalszego wprowadzania produktów na rynek,
- konfiskata towarów,
- publiczne ujawnienie informacji o naruszeniach.
Co ciekawe, osoby trzecie mają możliwość zgłaszania uzasadnionych obaw dotyczących nieprzestrzegania przepisów.
Nowe obowiązki – czy to tylko wyzwania, czy także szansa?
Wdrożenie wymagań EUDR to dla wielu firm spore wyzwanie, zwłaszcza jeśli chodzi o inwestycje w systemy śledzenia pochodzenia surowców i ocenę ryzyka. Dla mniejszych przedsiębiorstw może to być szczególnie trudne. Nieprzestrzeganie przepisów grozi utratą dostępu do rynku UE. Z drugiej strony, firmy, które dostosują się do nowych standardów, mogą zyskać zaufanie klientów i poprawić swój wizerunek jako odpowiedzialnych uczestników rynku.
Jak przygotować firmę na nowe regulacje? Praktyczne wskazówki
Warto już dziś przyjrzeć się swoim łańcuchom dostaw i ocenić, gdzie mogą pojawić się potencjalne ryzyka. Dobrym pomysłem jest wdrożenie narzędzi, które pozwolą na pełną identyfikowalność produktów. Śledzenie wytycznych Komisji Europejskiej i korzystanie z certyfikacji wspierających ocenę ryzyka mogą ułatwić cały proces. Ostatecznie to operator ponosi odpowiedzialność za zgodność z EUDR, więc nie warto zwlekać z przygotowaniami.
Najważniejsze wnioski i inspiracje do działania
Jak widzisz, EUDR wprowadza sporo zmian, które dotyczą wielu branż. Przede wszystkim liczy się świadomość i gotowość do wdrożenia nowych procedur. Im szybciej firma zacznie analizować swoje procesy i dostosowywać się do wymagań, tym łatwiej będzie jej odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Być może to dobry moment, by spojrzeć na swoje działania z nowej perspektywy i poszukać rozwiązań, które nie tylko spełnią wymogi prawne, ale też przyniosą realne korzyści biznesowe.